Dag 15: kriskras door Ulaanbaatar

Woensdag 20 april: na een heerlijke nacht en een goede douche ontbijten we in het Dream hotel. We worden om half 10 opgewacht door onze gids en chauffeur voor een excursiedag Ulaanbaatar. Onze Nederlandse vrienden Marti en Patrick zijn net met hen teruggekeerd van Terelj. We stappen in en rijden naar het Noorden van de stad, naar het klooster van de "yellow hat" monniken. We komen net op tijd aan om in de hoofdtempel het begin van een boeddhistische ochtenddienst mee te maken. Op de buitenste rij zitten de gewone mensen, de banken rond het midden zijn voor de monniken. Voor ons zitten drie knullen van een jaar of 10 met kaalgeschoren hoofden en rode gewaden. De monniken chanten diverse tantra's totdat er ineens op instrumenten wordt geblazen en getrommeld en het hoofd binnenkomt. Hij gaat op de centrale stoel zitten en er wordt nog meer gechant en gezpngen. Heel indrukwekkend maar helaas moeten we van de gids er na een paar minuten alweer vandoor. Op het complex bezoeken we nog een paar indrukwekkende tempels. Overal is het verboden om te fotograferen of moet je van tevoren $10 betalen om een foto te mogen maken. De gids legt uit dat er drie perioden zijn geweest waarin het boeddhisme in Mongolië is gekomen; in de 12e eeuw toen Mongolië uitbreidde naar Tibet, in de 16e eeuw en in 1926 met de laatste koning die door de Dalai Lama ook als Lama ("Bogd") was aangesteld en dus de hoogste Boeddhist in het land was. En eigenlijk is er nu een nieuwe opleving sinds in 1990 het communisme met een milde revolutie werd vervangen door democratie en er weer vrijheid van godsdienst is. In onze  ogen zijn het misschien geen zuivere Boeddhisten, mensen eten wel vlees en drinken alcohol. Hier verklaren ze dat doordat het geen "red hat" lama's maar "yellow hats" zijn dus een andere stroming. Daarnaast is het shamanisme eigenlijk net zo belangrijk gebleven en kom je dus meer uit op een mengelmoes van beide overtuigingen. 
We rijden een stukje door naar een volgende tempel, van Tibetaanse bouwstijl. Ook daarin mogen we geen foto's nemen maar wat we daar binnen zien beneemt ons de adem: een standbeeld van een vergulde staande Boeddha met 4 armen van 26 meter hoog! Het originele beeld is helaas door de communisten vernietigd, zoals ze dat de afgelopen eeuw met zoveel tempels en schatten hebben gedaan. We lopen (altijd!) met de klok mee een rondje rondom het enorme beeld en draaien alle 108 gebedsrollen (ook met de klok mee). We bewonderen de muurschilderingen, beelden van allerlei goden en beschermers en ook traditionele kunststukjes van suikerwerk dat de monniken maken als offerande (zie onderaan de foto van het blauwe beeld met vele armen). 
We rijden hierna weer verder naar het Oosten van de stad door de enorm drukke verkeerschaos. Bijna iedere Mongool heeft wel een auto en met ruim een miljoen mensen over de tweebaanswegen waar soms behoorlijke gaten in zitten is dat soms best wel druk. We komen aan bij een ger factory. De gids klopt aan bij wat ons meer een garage lijkt. Als we binnenstappen is het ook niet veel meer dan een kleine hal zonder daglicht en vol houtstof. De twee houtbewerkers maken hier de prachtigste dingen: de rekken en balken voor gertenten, maar ook kasten en zetels voor monniken. Ze gebruiken slechts een soort mes/guts en bewerken hiermee het hout op een geweldig mooie manier. Tot in de kleinste details worden hele leeuwen en paarden uitgesneden. We kijken onze ogen uit! Een van de mannen wijst op een verzameling stokken en rekken. Hij vertelt dat dit een grote ger is, een bestelling voor een klant in Zwitserland. Ik vraag hem naar de prijs en dat komt inclusief stof en vilt neer op 3,6 miljoen Mongoolse Tigrik, omgerekend zo'n €1650. Eigenlijk niet veel voor zo'n knap stuk handwerk. Ik beloof hem dat als wij ooit eem eigen ger willen dat we hem bij hen zullen bestellen :)
We gaan weer verder door de spits via het presidentiële paleis naar het zuiden waar we het grote monument bezoeken van de Russen dat ze met de Mongolen oprichtten in de jaren '60 ter ere van de overwinning op de Duitsers en Japanners in WOII. Het standbeeld staat op een hoge heuvel aan de rand van de stad en was lange tijd het hoogste punt, van waaraf je prachtig uitzicht had over de hele stad. Nu worden er steeds meer hoge flatgebouwen weggezet voor appartementen en bedrijven die soms nog veel hoger zijn. Het monument bestaat uit een hoog beeld met daaraan vast een grote ring met binnenin een mosaïek. Hierop worden op communistische wijze de gevechten en overwinning uitgebeeld met trotse mannen en vrouwen. We zien hier ook hoe de wijken hier zijn opgebouwd: veel nieuwbouw maar tussendoor staan ook nog heel wat gertenten. In de winter is dat veel aangenamer dan in een appartement of stenen of houten huis, vertelt de gids. Het wordt hier toch al gauw -40. Brrrr! Aan de voet van het monument staat een gouden Boeddhabeeld maar daar wordt niet veel over vermeld. 
We rijden via de hoofdweg weer de stad in om te gaan luchen in een restaurant. Midden in de sta md staan twee grote gertenten met een verbindingsstuk met verdieping. Bivenin is een kleine tentoonstelling van de voormalige bewoner van deze ger, een belangrijke minister. Het geeft wel een mooi zicht op de ontwikkeling van het land en de stad de laatste decennia. Ook zie je hier hoe het oude schrift van Mongolië in de communistische tijd werd vervangen door Cyrillisch schrift. Nu zie je weer een tegenbeweging en leren kinderen op school ook weer het traditionele handschrift van boven naar beneden. We gaan zitten in de ger aan mooie houten tafels en krijgen een reuze-lunch voorgeschoteld: eerst een salade, dan een flink hoofdgerecht. Dan komem ze met een grote kom soep aan en tenslotte ook nog een heerlijk toetje. Pfffft we kunnen geen pap meer zeggen. Vanmiddag gaan we gelukkig een lekker stukje lopen, eerst naar het Nationale Museum. Dat blijkt verrassend groot en compleet te zijn! We zien de vondsten van diverse prehistorische vindplaatsen, zoals vuistbijlen en muurschilderingen. Verder onder meer munten uit de tijd van Chenggis en Kubhlai Khan. Grote bewerkte voorwerpen uit Kharkhorin, de oude hoofdstad in 12e en begin 13e eeuw, totdat deze werd verplaatst naar het huidige Beijing en Kharkhorin volledig werd verwoest. We zullen er morgen gaan kijken. Ook zien we een overzicht van de traditionele kleding van de verschillende bevolkingsgroepen. Aan het eind wordt ook weergegeven hoe in 1990 het communisme omver is geworpen na een opstand van studenten onder leiding van een docent dhr. Zoerig. Hij was daarna een veelbelovend politicus maar werd een paar jaar later vermoord in zijn eigen huis. Tot op de dag van vandaag is die moord niet opgelost. Hij wordt hier nog altijd als grote held vereerd. Bizar eigenlijk dat wij in het Westen nooit iets over deze revolutie gehoord hebben. Het was een erg interessant bezoek om zo meer over dit immense land met zijn rijke geschiedenis te weten te komen. 
We lopen weer naar buiten waar het in het zonnetje al heerlijk een graag of 15 is geworden. We lopen over het centrale plein en komen middenin de stad tussen de hoge glazen gebouwen bij een tempelcomplex. Het is het enige klooster van de red hat lama's in Ulaanbaatar. We zien hier ook weer een aantal tempels met gouden beelden en muurschilderingen. Onder andere een geheime tempel achter de hoofdtempel. Deze was verboden voor gewone mensen en lage monniken. Hierin kon de hoogste lama zitten en in een trance zich verenigen met een van de kwade geesten die hier zijn uitgebeeld om zo een voorsplling te doen of boodschappen door te krijgen. Heel indrukwekkend en fantastisch dat dit al die tijd zo goed bewaard is gebleven. 
We lopen door naar het theater waar we om 18 uur een voorstelling zullen bijwonen. We hebben nog een drie kwartier dus we gaan ernaast een heerlijk biertje drinken! In het theater is het erg druk, zoveel toeristen hebben we de afgelopen week niet bij elkaar gezien! Gelukkig kunnen we zo doorlopen en  hebben we een mooie plek in het midden van de zaal. De voorstelling duurt een uurtje en daarin zien we de zangers met mysterieuze keelzang maar ook dansers die traditionele en moderne dans combineren. Er is een heel muziekensemble met bijzondere instrumenten als een plat snaarinstrument die als een xylofoon wordt bespeeld en een vierkante viool en cello. De legende gaat dat dit instrument is gemaakt door een herder van wie ooit zijn paard dood ging. Hij was zo verdrietig dat hij een instrument maakte met 2 snaren, een strijkstok van paardenhaar en bovenop een paardenkop. Sommigen kunnen hiermee het geluid van een paard nabootsen. Maar de keelzanger is toch wel het meest indrukwekkend; je ziet en hoort het hem doen en je hebt geen idee hoe hij dat soort geluiden kan maken. 
Onder de indruk komen we weer buiten, waar we afscheid nemen van onze gids. Zij heeft vrijdag weer andere toeristen hier rond te leiden, wij krijgen morgen een andere gids. We bedanken haar uitgebreid en lopen naar restaurant "Veranda" dat ze ons heeft aanbevolen. Geen Mongoolse keuken maar wel erg lekker en van hoge kwaliteit. Met de buikjes vol lopen we weer terug naar het hotel waar we moe maar voldaan en vol van alle indrukken op ons harde bed in slaap vallen.